गहुँ उत्पादन ५० प्रतिशत घट्ने अनुमान

बुटवल, माघ । भर्खरै पोसाउन लागेको गुहँमा फौजी किराको व्यापक रुपमा प्रकोप भएपछि रुपन्देहीका किसान चिन्तित बनेका छन् । अहिले रुपन्देही जिल्लो तिलोत्तमा नगरपालिकाको केही भाग सहित ११ वटा गाविसमा फौजी किराको प्रकोप देखिएको हो । जिल्ला कृषि विकास कार्यालय रुपन्देहीका अनुसार फौजी कीराको प्रकोप देखिएका विभिन्न गाविसहरुमा अहिले विषादी वितरण कार्य जारी रहेको छ ।
खासगरी रातको समयमा ठुलो संख्यामा एकै पटक आएर गहुँको पात खाने फौजी किराको नियन्त्रणको लागि अहिले जिल्ला कृषि विकास कार्यालय लागीपरेको कार्यालयका बरिष्ठ कृषि विकास अधिकृत भोजराज सापकोटाले जानकारी दिए । उनका अनुसार भौजी किराले पहिला गहुँको पात खाने र पात पश्चात डाँठ र विस्तारै बोट नै खाएर सखाब बानउने गर्दछ । उक्त प्रकोप व्यवस्थापनको लागि जिल्ला कृषि विकास कार्यलय रुपन्देहीले क्लोरपाईरिफस ५० प्रतिशत र साईपरेमथ्रिनको ५ प्रतिशत को मिश्रण बनाएर प्रति २ मिलिलिटर प्रतिलिटर पानीमा मिसाएर छर्नको लागि आग्रह गरेको छ ।
हाल समस्या लिएर जिल्ला कृषि विकास कार्यालयमा आउने किसानहरुको संख्या बढ्दै गएको र फौजी किराको प्रकोप भएको स्थानमा नै पुगेर यस विषयमा आक्स्मीक रुपमा क्षेत्रीय कृषि निर्देशनालय र केन्द्रीय स्तरमा बाल संरक्षण निर्देशानालय मा पनि यस विषयमा जानकारी प्रदान गरिएको कार्यालय प्रमुख सापकोटाले जानकारी दिए । उनले भने–‘हाल हामी किसानकै खेतमा छौ, यस विषयमा मन्त्रालय, क्षेत्रीय निर्देशनालयमा पनि जानकारीदिएका छौ, प्रकोप नियन्त्रणको लागि किसानहरुलाई १ हजार बोटल विषादी अनुदानको रुपमा उपलब्ध गराउने योजनामा छौं । ’
उनले सबै किसानहरुलाई सहज रुपमा अनुदानको विषादी उपलब्ध गराउनु नसक्ने तर नमुनाको रुपमा १ हजार बोटल विषादी उपलब्ध गराउन लागिएको हो । उक्त विषादी किसानले प्राविधिकको सल्लाहमा बोट भिज्ने गरी साँझ पख गहुँमा छर्नुपर्दछ ।
रुपन्देहीको वहा, बसन्तपुर, धकधई, पजरकट्टी, पोखरभिण्डी, छोटरी रामनगर, सिक्टहन, पड्खौली, बोधबार गाविस लगायत तिलोत्तमा नगरपालिका केही स्थानमा समेत फौजी किराको प्रकोप देखिएको हो ।
करिव १०÷१५ दिन पहिला केही रुपमा देखिएको फौजी किराको अहिले प्रकोपको रुपमा देखिएको छ । जसको कारण जिल्लाको करिव ५ हजार हेक्टर क्षेत्रफलमा क्षति पुगेको छ भने बढी क्षति करिव १ हजार हेक्टर क्षेत्रफलमा देखिएको छ । समयमानी किसानहरुले यसको नियन्त्रणको लागि विषादी प्रयोग नगरेमा करिव ५० प्रतिशत उत्पादनमा गीरावट आउन सक्ने तर्फ जिल्ला कृषि विकास कार्यालयले किसानहरुलाई सचेत बनाएको छ ।
फौजी किराले भर्खरै पोसाउन लागेको गहुँमा आक्रमण गरी कलिलो डाँठ, पात तथा पछि बाटे नै खाने गर्दछ जसको कारण गहँु पोसाउन नपाई उत्पादनमा ह्रास आउने देखिएको हो ।
फौजी किरा नियन्त्रणको लागि बजारमा विषादी उपलब्ध भएको कारण किनेर प्रयोग गर्नुपर्ने कृषि प्राविधिकहरु बताउछन् । बजारमा क्लोरपाईरिफस को रिव ६० देखि ७० रुपैयाँ र साईपरेमथ्रिनको १ सय ३० देखि ४० रुपैयाँ पर्दछ । सिफारिस गहुँको विऊ भृकुटी, विजय, एनएल् २९७, एनएल् ९७१, गौतम, आदित्य लगायतका गहुँ रुपन्देहीमा कृषकहरुले लगाउँदछन् ।
रुपन्देहीको ३० हजार हेक्टर क्षेत्रफलमा गहु लगाईने गरिन्छ । रुपन्देही जिल्लामा पनि नीजि कम्पनीहरुले गहुको विउ उत्पादन गर्दै आएका छन् । रुपन्देहीबाट मात्रै ७ सय ५० टन गहुको विउ उत्पादन हुने गरेको छ । विउ रुपन्देही जिल्लाको अलवा यस क्षेत्रको आसपासका जिल्लाहरुमा पनि निर्यात हुने गरेको छ । रुपन्देही जिल्ला गहुको विउ उत्पादनमा आत्मनिर्भर मानिन्छ । कृष्ण खनाल